Şimdi gözünüzde bir sahneyi canlandırmanızı istiyorum: Döküntü bir gecekondu mahallesi, çamurlu bir sokak. Sert yüzlü, saçları dökük, gözleri kan çanağı bir herif... Birisinin alnına silahı dayamış hiç durmadan küfür ve tehdit yağdırıyor. Karşısındaki ise basık ve şekilsiz kafası, çizgiye dönmüş gözleri, kaymış ağzından dökülen salyalarıyla muhtemelen bir mongol ve mütemadiyen kıkırdayarak koltuk altlarını gıdıklayıp duruyor silahlı adamın...
Bu kadar.
Yeme de yanında öl.
Yolda tezgahını yeni açmış bir tatlıcı görürüz. Çevresine bakınır. Burnunu karıştırır kimsenin kendisini izlemediğini görünce. Sonra önündeki kamerayı farkeder ve bu sefer de sol elini az önce soktuğu donundan dışarı çıkarır utanarak. “Oh oh, tombala mı çekiyon bilader,” diye bağıracakken, ahınk, diye bir ses çıkarıp susar yönetmen. Onuncu tulumba tatlısı boğazına kaçmıştır pezevengin. Tüm set oraya toplanır ama ne fransız öpücüğü ne güzel bir söz, hiçbir şey işe yaramaz. Kurtaramazlar zavallıyı ve kenarda bekleyen yedek yönetmen geçer koltuğa. Keyifli bir şekilde ilk direktifini verecekken birisi fırlar ortaya birden. (Kamera hızla ona dönecekken boyun tarafı kırılır) “Durun,” diye bağırır herif. “Bu adam yönetmenlik yapamaz. Sinema-televizyon okurken son senede atıldı kendisi.” “Ne var bunda be?” der geçer yapımcılar. “Biz bi bok mu okuduk sanki!” (Adamın son lafları duyulmaz set işçileri kendisini kovaladığı için. Halbuki ayaklarında mantar var diye de devam etmektedir sözlerine.) O sırada Dünya Sinema Denetleme Kurulu’nun özel timi helikopterlerden alana inip kameraman, yönetmen, yapımcı falan, herkesi ıssız bir adaya götürür. Orada dört yıl hem köle gibi çalışıp hem de sinema dersleri alacaklardır bundan böyle. (Kamera yukarı kalkacakken başı döner, ekran flu bir görüntüyle kaplanır.) Neyse. Ortada sap gibi kalan oyuncular ve figüranlar derler ki, “Biz çekelim bunu a. k., ne var ki, bi bok mu yapıyo sanki bu yavşaklar, sağa pan yukarı tilt, zoom in zoom out. Epi topu bu değil mi kardeşim...” “Tamam,” der hepsi ve böylece film de devam eder. Tatlıcı’nın garip bir huyu vardır ve o sırada yoldan geçen emekli öğretmen Mehmet de bunu görüp kafayı yiyecek gibi olur. Adam tatlılarını teker teker dışarı çıkarıp yalamakta ve tekrar yerine koymaktadır. Sorumlu ve duyarlı bir tip olan öğretmen dayanamayıp hemen tatlıcının yanına seyirtir ve ne halt ettiğini sorar kızgın bir şekilde. Ancak tatlıcı, küfür edip kafasına bir tepsi koyunca ve tekme tokat girişince kaçmaktan başka bir şey yapamaz. Az ileride soluklanır ve hemen telefonuna sarılıp polisi arar. Beklerken de gidip köşeden tatlıcıyı dikizler kaçıp gitmesin diye. O sırada bir kadın tatlı almaya gelir ve haliyle öğretmenimiz de gördüklerini düşünür, midesi bulanarak. Kağıda yerleştirilip eline tutuşturulur tatlılar kadının. Bakar o şüpheli gözlerle. Yaklaştırır yüzünü. Sonra der ki: “Aaa, Hasan efendi, bu ne, bizden mi esirgiyorsun şeyini ayol?” Satıcı da der ki: “Ayıp ettin ablacım.” Sonra da uzanıp tatlıları alır ve şapur şupur, iyice yalayıp geri verir artık mutlu mesut uzaklaşacak kadına. Mehmet Hoca’yı orada yaşamın anlamsızlığını sorgularken bırakalım ve öfkeyle kameranın başındaki herife bakan tipe dönelim. “Ulan, kayıt düğmesine ne basmadın lan salak? Boşuna mı oynadı bu herifler bunca saat.”
İşte, bir yönetmenin ve deneyimli bir kameramanın nasıl işe yaradığı da bu soruyla açıkça ortaya çıkmış olur.
Ich Will, Zwitter, Reise Reise, Du Hast, Amerika, Mutter başlangıç için doğru seçimler olabilir. Bir de Ich Will’in video çalışmasını e-mule’den seyretmenizi tavsiye ederim.
Neyse devam etmiycem. Hemen hemen hepsi kötü. Ve ne yazık ki bunlar daha çok Türk Reklamcıların kullandıkları türler. Arada bir bize yaratıcı bir şeyler seyrettirip zeka katsayımızı arttıran yabancı yaratıcılara buradan saygılarımı yolluyorum.
Bu korku, bu eşitsizlik, bu yabancılaşma nasıl yaratıldı diye herkesin kendine bir sorması gerekiyor...
Orada işe bakarken aklıma şöyle bir fikir geldi. Dağcısınız ve gerçekten de önemli dağların zirvelerini kesip başka yere taşıyorsunuz. Böylece artık o zirveye ulaşan ilk kişi oluyorsunuz. Ha ha haa.
Neyse, konumuza dönelim: Yine AKM’de Nancy Davenport’un toplu yaşam alanlarına bakışı da hoşuma gitti. Antrepo No:3’de ise; Fikret Atay’ın darbukacı çocuğu, Democracia’da orta sınıfın gecekondu mahallelerinin yıkılışına verdiği seyirci ve alkış desteği, Cristina Lucas’da yıl yıl tarihte siyasi harita değişimleri, Michael Rakowitz’in atık malzemeden tarihi işler yaratması, Taio Kimuna’nın duvarın yanına çömmüş küskün çocuğu, Fernando Sanchez Castillo’nun bir künk peşinde enteresan sahneleri görülmeyi hakedenler arasında.
Küresel çağda iyimser olalım da bu kadar da değil. Sonuca gelirsek; Hou Hanru sınıfta kalmıştır ve tarihi gerçekleri yok sayıp ettiği “tepeden inme demokrasi” gibi haddi olmayan kelamları bir tarafa bırakıp kıçına baka baka Amerika’ya dönmelidir.
Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz.
Eski masallarda kralın yanında ellerini oğuşturan solucanlar şimdinin model insanı. Ha ha haa!
Ekran pembeleşir. (Yönetmenin kişisel tercihi bu yöndedir. Kimse bir şey söyleyemez.)
Tekrar açıldığında, kadının vampirleştiği ve çocuğu yediği görülür.
Bir daha pembeye bürünür ekran ve açılır açılmaz ekranda Tanrıya Kul Olanlar Korosu’ndan bir çocuk belirir. Ağlamaklı yüzü, şık kostümüyle bir ilahi okuyup seyircilerde oluşan pis, negatif enerjiyi yok eder.
(Bu film San Sebastian’da dördüncü, Moskova Film Festivali’nde ikinci olacakken, kargo servisiyle düşülen anlaşmazlık yüzünden yerine ulaştırılamamış ve Antalya Altın Portakal festivalinde birincilik almıştır.)
NOT: Eski Fossur Gama'lardan örnekleri www.cagandikenelli.com sitesi edebiyat - okutamadıklarım bölümünden okuyabilirsiniz.
Cenk: Satranç oynarken sen yerinde durmalısın dostum. Taşları oynat yeter.
Ben: İşin doğrusu bu tahta bana yetmiyor. Gidip Asya kıtasında oynayalım.
Cenk: İlla kazanacaksın değil mi? Gerekirse Çinlileri bile kullanırsın amacına ulaşmak için.
Ben: Yanlış anladın koçum. Satrancı halka indirip onları piyon olduğuna inandırmaktan bahsediyorum ben.
Cenk: Hımm. Bir deneyelim bakalım. Hey, sen! Evet, sana diyorum. Eee, yanındaki kızı boğsana.
(Saçları jöleyle diken gibi olmuş siyah tişörtlü bir tip bize bakıyor. Kız arkadaşının cikleti yere düşüyor ama yine de suratındaki ucuz gülüş öyle asılı duruyor dudağında.)
Cenk: Ne bakıyosun lan! Boğsana şu kızı.
(Genç dönüp kızın boğazına yapışıyor ve donuna işetene hatta sıçırana kadar sıkıyor. Titriyor ayaklar ve birden ağlayarak kaçıyor genç vicdan azabı içinde. “Gördün mü?” diyorum Cenk’e ukalaca.)
Cenk: Gördüm, olabiliyormuş. Hadi o zaman. Nereye gidiyorduk?
Ben: Önce Ahmet ustaya gidip dürüm yiyelim. Sonra bakarız nereye gideceğimize.
Cenk: Yine mi oradaki kapıyı kullanacağız. Korkuyorum dostum.
Ben: Ama bir dakikada istediğimiz ülkede olabiliyoruz. İstersek aya bile geçebiliyoruz.
Cenk: Yahu, beş dürüm, yedi lahmacun, dört içli köfte yemeden izin vermiyor ki şuna. Şişmanlamaktan korkuyorum.
Ben: Eee, her şeyin bir bedeli var. Çin’i Amerikaya, Hindistan’ı Yunanistan’a, Moğollar’ı da Kanada’ya kırdıracaksak bazı zorluklara katlanmalıyız.
(Kapı açılıyor, sert bir rüzgarla birlikte yüzlerce Amerikalı giriyor kahveye. Bizi karga tulumba edip kaçıracakken Çinliler de dolduruyor içeriyi. Sonra Hintliler, Yunanlılar, Moğollar, Ruslar falan derken yüzlerce ülkenin insanı kaplıyor her yanı ve sıkışıp kalıyor herkes. Ne sağa ne sola. İğne atsan havada kalır. Öylece bir yıl kadar takılıyoruz orada ve sonunda herkes birleşip tek bir organizmaya dönüşüyor. Devasa yüzlerce kolumuzu sallayıp parçalıyoruz kafenin tavanını duvarlarını ve yollarda öfkeyle yürümeye başlıyoruz. “Ha ha ha, bu yeni üst insanın beyni ben oldum,” diyorum ben. “Hayır, ben oldum,” diyor Cenk. Ve binlerce ses geliyor her yanımızdan. Kıçımıza kadar titreştiğimizi hissediyorum.)
Ben: Anladım bilader. Dünyayı yönetemeyiz. Çünkü dünyanın da bir benliği var ve yönetilmek istemiyor.
Cenk: İnsanları da piyon yapamayız. Çünkü biz de piyonuz.
Ben: Satranç da oynayamayız. Çünkü bizimle oynayan üst benlikler var. Onların oyununda başka bir oyun oynamak mümkün değil.
Cenk: Dürümcüye de gidemeyiz, çünkü her yer aynı.
Ben: Çinlilerle Amerikalılar da bir, çünkü insanlar kendini birey zannederken aslında tek bir organizmalar.
Cenk: O zaman?
Ben: En iyisi rüya görmek. Orada yalan dolan yok hiç olmazsa.
Cenk: Bence en iyisi uyanmak. Şu anda rüyada olma ihtimalimiz de yüksek.
Ben: Öyle olsa bile ben böyle kalmayı seçerim, sen naaparsan yap. Rahatım yerinde şu anda. Hem çokluğum hem de hiçliğim ve bir osuruğumla gökdelen yıkabilirim.
Cenk: Uyandığında beni Almanya’da bulabilirsin. Bunu unutma. Bak yazıyorum gökyüzüne bulutlarla. Toprağa da beş yüz metrelik kırmızı bir ağaç dikiyorum. Yine de unutursan, yatağının yanındaki nota bak. Anladın mı?
(Uyanıyorum birden. Cenk karşımda. Satranç masasında sızmış kalmış. Tekrar kapıyorum gözümü. Cenk’i karşımda, Taksim meydanında şaşkın şaşkın yüzüme bakarken buluyorum. “Nereye kayboldun be birden?” diye safça soruyor.)
Hava geçmiş ve gelecekten akan seslerle doludur. Sağduyu işin içine girince insanların saçmalama ve şeytana uyma kapasitelerinin yükselmesi işte bu yüzdendir.
Cillo Usta
Üçüncü göz, Allah’ın yaratım sırasında bahşettiği, daha sonra ilk insanlardan gelen şikayetler sonucu kapattığı bir yanlışlıktır. Uğraşıp didinip bunu tekrardan açanların bilge olarak adlandırılması utanç vericidir...
Ahmat El Kabar
Cillo Usta
ANILAR KİTABI – 2. BÖLÜM 2. ANLATI
(Cillo Usta’nın mübarek ağzından... Derleme.)
Hebburi Tarikatı 15. kuşak büyük ustası Antoine de la Bouche’un ölümü oldukça ilginçtir. Yüce Usta bir gün dünyadaki savaşları ve acıları protesto etmek için kendini yakmaya karar verir. Öğrencilerini, müritlerini, şirket yöneticilerini çağırıp düşüncesini açıkladıktan sonra benzini üstüne döküp kibriti çakar. Orada, herkesin gözü önünde neredeyse on saat kadar yandıktan sonra ayağa kalkar. Sevdiklerine der ki: “Demek ki savaş olmalı ve olacak. Tanrı böyle istiyor.” Ardından da, her yanından ateş fışkırmasını falan umursamadan normal yaşamına geri döner. Derileri kömürleşse de iç enerjisi tutuşup ateşi nötralize ettiği için ona zarar gelmemiş, tam aksine daha da güçlenmiştir. Yatağı değiştirilip taştan bir döşek hazırlanır. Nitekim masası, koltuğu, sandalyesi ve üstündeki tek giysi olan donu da yanmayan malzemelerden yapılır. Artık el falan sıkışamaz ama gündelik yaşamında fazlaca bir değişiklik de yapmaz. Ancak, heyhat!.. Dostları, öğrencileri ve şirket onu böylece kabul etmişken hiç beklenmedik bir şey değerli ustamızın sonunu getirecektir. Bir gün o, pencereden bakınırken yan komşu alevleri görüp itfaiyeyi çağırır. Yarım saat kadar sonra içeri dolan itfaiye erleri “Hayıır!” diye bağıran dervişlerin dervişi Antoine de la Bouche’u ve kendilerini engellemeye çalışan hademeleri takmadan üstüne suyu sıkarlar ve iç enerjisi bloke olan usta oracıkta pat diye ölüverir...
Evet. Ruhsuzlar, kansızlar, şımarıklar falan gibisinden alıkça yargılarla gerçeği saptırmak her zaman baş sorunlarından biri (sorunu çok da) oldu spor medyasının. Peki soralım: Bu adamları oynatmak zorunda mısın kardeşim? Muadilleri bulunmuyor mu? Gerçek şu oysa: Turgay Demirel sponsor anlaşmaları ve kulüplere verdiği ödünlerle elini kolunu bağlamış, vitrin görüntüsü oluşturmak uğruna başarıdan başarıya koşan Türk antrenörlerini görmezden gelmiştir. Tanjevic tamamen tükenmiş, demode bir hocadır. Hiçbir set organizasyonu olmayıp, oyuncularımızı yerine çivilemesi, ayaklarına ağırlık bağlanmış gibi statik durmalarını görmezden gelmesi bir yana bir de biraz iyi oynayan biri oldu mu hemen kenarıya alıp soğutması da diğer ülkelerden para mı alıyor gibisinden dedikodulara malzeme olmaktadır. Gardlarımızın hepsini toplasan bir Calderon etmezken Kerem Tunçeri’nin, Tutku Açık ve Ömer Onan’ın takıma alınmaması, ribaundlarda ve boyalı alandan sayı bulma konusunda yaşadığımız sorun ortadayken Mirsad denen büyük yeteneğin görmezden gelinmesi, Fatih Solak’ın geri postalanması, sakatlandı bahanesiyle sivri dilli Serkan’ın takımdan kesilmesi büyük bir faciadır.
Futbola gelirsek, Fatih Terim kendisiyle kavga etmek ve kasılmaktan, en önemlisi de Ersun Yanal’ı yemesine yol açan sebeplerin şimdi gelip midesinde hazım sorunu yaratmasından kontrolü tamamen elinden kaçırmış bulunmakta, başbakan misali yorumcu, gazeteci azarlayarak şişinmeye devam etmektedir. Daha kötüsü hedef göstererek 18 yaşındaki yeteneklerinin ve düşünce yapısının bir santim bile yukarısına çıkmayı yıllardır beceremeyen, üstelik bir de gerileyen problemli futbolcusunun bir kez daha kefal gibi o hedefe saldırmasına neden olmuştur. Stres yönetimiymiş. Hayır efendi, bu stres yaratma ve yönetemeyip kaosa yol açma yönetimi.
Türkiye eğitim-spor sistemini oturtamadıkça, kendi ekolünü yaratamadıkça, medya kısır tartışmalarla gündem saptırdıkça çöküşün süreceği ortadadır.
Bu arada ne mutlu ki suçlu belirlenmiştir: Ruhsuz oyuncular!
Bu arada diğer kanallarda neler mi konuşuldu? Yok Cumhurbaşkanımız Başbakanımıza iade-i ziyarette bulunmuş, yok piyasalar umut veriyormuş, yok yeni anayasa özlem duyduğumuz sivil demokrasiyi sonunda ülkemize getirecekmiş. Yani bir sürü safsata masaya yatırılırken tek istenen gerçeklerden mümkün olduğunca uzak durmaktı. Aman piyasalara bir şey olmasın, Türkiye bitse de önemli değil.
MADDE 1: Toplumun dışında olduğunu asla gösterme. Söylenen şeylere fazla nazikçe olmadan gül. Kibar olursan da ya yanlış anlaşılır ya da ezilirsin.
MADDE 2: Modaya, yani kostüme bakarak karşındakine gerçek fikirlerini açma. Denyoların anarşist gibi giyinebileceğini, hıyarların televizyondan falan görerek efendi bir tarzda takılabileceklerini, sünepe heriflerin punk kostümleriyle yeni amerikan idollerinin şekilciliğini taklit ettiklerini unutma.
MADDE 3: Akşam yatarken yarının iyi olacağını düşünme. Berbat bir güne hazır ol.
MADDE 4: Normal bir bireyden iki kat fazla çalış. İlk sekiz saati kalitesiz işlere ikinci sekiz saati idealist işlere harca.
MADDE 5: Dürüst takılıp başına gelen iyi şeylerden bahsetme. Başarılarını sakla ki düşmanın olmasın.
MADDE 6: Televizyondan spor karşılaşmaları dışında uzak dur. Dizileri internetten indir. Reklama alet olma. Bu kahrolası aletin cahiller ve cahil adayları için olduğunu, siyasi manipülasyon için kullanıldığını hiçbir zaman unutma.
MADDE 7: Eleştiri senin her şeyindir. Çoğunluğun sevdiği şeylere sempati duyma emareleri hissedersen hemen kendini tokatla ve içinden on kere kadar küfret.
MADDE 8: Bayram, seyran, yılbaşı gibi özel günlerin kutlamalarını kesinlikle evinde geçir.
MADDE 9: Devletler ve sınırlar aldatıcı, internet gerçek vatandır. Yeraltı örgütlenmesi yerini internete bırakmıştır. Orada alternatif beyinlerle buluşup güçlen.
MADDE 10: Hümanizm bir tuzaktır. Çevremizi saran iğrençliği insanların oluşturduğunu unutma, her gün insan olduğun için kaderine lanet et ve doğadaki her şeyi bir insandan daha fazla sev, daha fazla önemse.
