Göründüğün gibi ol, lafına bakış

Önerme:
Sevgide güneş gibi ol
Dostluk ve kardeşlikte akarsu gibi ol
Hataları örtmede gece gibi ol
Tevazuda toprak gibi ol
Öfkede ölü gibi ol
Her ne olursan ol ya olduğun gibi görün
ya göründüğün gibi ol.

Çözümleme:
Sevginin güneşe benzetilmesi yıkıcılığını göstermektedir, karşıdaki fazlasına maruz kalırsa bundan zarar görebilir.Ve muhattabının kapasitesine göre algıda çeşitliliğe de açıktır.
Akarsu benzeri bir dostluk ise, sele dönüşüp karşısındaki insanı süpürebileceğinden, bu benzetmede de dostluğu gösteren kişinin sınırları ve ruhsal kapasitesi önem kazanmaktadır.
Gece korkular, kuşkular ve bilinmezlikle gelir. Bu da hata yapan kimseyi korkutacak, tedirgin edecek sinir bozucu bir davranış yapısını ortaya koymak anlamına gelmektedir. Hatalar halı altına süpürülürken bu hatayı yapan kişide tedirginlik ve vicdan azabı yaratmak esastır.
Öfkede ölü gibi olmak, insanı duygu bütünlüğü bağlamında pasifleştiren bir öneridir Diğer önermelerin içine sızmış enerji patlamaları ve güç akışıyla anlamsızca bir uyumsuzluk göstermektedir.
Mevlana bu kadar iddialı bir girişle temel insani iletişim biçimleri konusunda şöyle ol böyle ol dedikten sonra birden şaşırtıcı bir manevrayla ne olursan ol, demekte ve insanın değişemeyeceğini kabul edip, olduğun gibi görün lafıyla tüm önermeleri yerle bir etmektedir.
Bu özlü söz yumağı içinde saldırı-alay-yıkım gibi alt metinler barındırmakta, hap şeklinde felsefelerle hayatını değiştirmek isteyen insanoğlunun suratına tokat gibi inmektedir.
Yine de bu sözleri açımlarken Mevlana'nın ulaştığı bütünlük ve derinlikte, normal psikolojik davranış yapılarını tiye alacak bir mertebeye vardığını gözardı etmemiz yanlış olacaktır.
Olduğu gibi görünecek ya da göründüğü gibi olacak basit insanın ulaşması gereken en önemli özellik şekil-nitelik dengesini allak bullak etmiş derin kişilerin dokundurduğu lafları göz ardı edip günlük yaşamlarına dört elle sarılmaktır.